طرح پانزی و ترفندهای شناسایی آن در سال 2022 چیست؟

5/5 - (2 امتیاز)

همیشه افراد سودجو با وعده سودهای غیرواقعی سرمایه مردم را گرفته و به آن‌ها قول سرمایه‌گذاری ایمن می‌دهند. نمونه این کلاهبرداری‌ها در بازارهای مالی خیلی زیاد رخ می‌دهد. اگرچه تعداد زیادی از این کلاهبرداران دستگیر می‌شوند ولی درنهایت این پول مردم است که نابود می‌شود. در این مقاله قصد داریم راجع به طرح پانزی صحبت کنیم که نام این نوع کلاهبرداری از روی یک کلاهبردار معرف ایتالیایی به نام چارلز پانزی برداشته شده است.

راه جلوگیری از این نوع کلاهبرداری‌ها شناسایی روش‌هایی است که این افراد سودجو به کار می‌گیرند و تحقیق راجع به امکان شدنی بودن طرح و پروژه آن‌ها باعث می‌شود دارایی‌های ما توسط این افراد دزدیده نشود. امروزه با توسعه ارزهای دیجیتال، کلاهبرداری توسط شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال خیلی راحت‌تر انجام شده است و این کلاهبرداری‌ها در ابعاد بسیار بزرگ‌تری انجام می‌شود. پس شناسایی این پروژه‌ها برای سرمایه‌گذاران این حوزه ضروری است.

در این مقاله از آکادمی حامی سرمایه پارسیان، برگزار کننده دوره جامع آموزش ارز دیجیتال در مشهد ، سعی کردیم شما را با این نوع کلاهبرداری آشنا کنیم و راه‌های شناسایی این نوع کلاهبرداران را بیان کنیم. در نهایت پنج طرح پانزی ارز دیجیتال که کلاهبردار شناسایی شدند معرفی کردیم که با ترفندهای این سودجویان بیشتر آشنا شوید.

طرح پانزی چیست؟

در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع که طرح پانزی چیست صحبت کنیم. این طرح یک کلاهبرداری بزرگ از سرمایه‌گذاران است که با وعده و وعیدهایی نظیر سرمایه‌گذاری با ریسک کم و سود زیاد آن‌ها را گول می‌زند. این مجموعه‌ها در ابتدای کار به سرمایه‌گذاران سود خوبی می‌دهند که این کار برای جذب آن‌ها است.

کلاهبرداران در این طرح به سرمایه‌گذاران این اطمینان را می‌دهند که پول آن‌ها را در پروژه‌های ارزشمند سرمایه‌گذاری می‌کنند و سودی که به آن‌ها پرداخت می‌شود حاصل از تقسیم سود کسب شده از پروژه‌هاست. ولی آن‌ها بخشی از پول‌هایی که از سرمایه‌گذاران جدید می‌گیرند به‌عنوان سود به سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر می‌دهند و بخشی را برای خودشان نگه می‌دارند. با بزرگ شدن این مجموعه، دیگر توانایی پرداخت سود وجود ندارد و در نهایت به ورشکستگی می‌انجامد.

بیشتر قربانیانی که سرمایه خود را در این طرح‌ها از دست داده‌اند؛ توسط دوست و آشنایان به سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها دعوت شده‌اند و همگی فریب یک شرکت کلاهبردار را خوردند.

نام طرح پانزی از کجا می‌آید؟

در قسمت‌های قبل درباره طرح‌های پانزی و نحوه کلاهبرداری آن‌ها صحبت کردیم. اما سؤال اینجاست که این کلاهبرداری اولین بار کجا انجام شد و نام طرح پانزی از کجا می‌آید. برای اولین بار این نوع کلاهبرداری در اواخر قرن 19 توسط شخصی به اسم آدل اسپیتز (Adele Spitzeder) در آلمان انجام شد. پس از آن سارا هاو (Sarah Howe) در آمریکا به زنان نرخ بهره 8 درصد را پیشنهاد می‌داد و سرانجام از آن‌ها کلاهبرداری کرد و به سه سال زندان محکوم شد.

اما نام طرح پانزی کلاهبرداری از این افراد گرفته نشده است. در سال 1920 شخصی با اسم چارلز پانزی که اصالتاً اهل ایتالیا بود؛ به آمریکا آمد. او ابتدا کار خودش را با فروش تمبرهای پستی شروع کرد. پس از مدتی او به سرمایه‌گذاران وعده‌های زیادی مثل سود 30 درصد، 30 روزه و یا سود 100 درصد 90 روزه داد. او گفت روشی مبهم به وجود آورده است که می‌تواند با خریدوفروش تمبرهای پستی سود کلانی به جیب بزند. به‌ عنوان مثال تمبری که در رُم 1 دلار بود در آمریکا 3.3 دلار بود یعنی عملاً او می‌توانست پول خود را سه برابر کند.

وعده‌های او در عمل خوب و منطقی به نظر می‌آمد ولی غیرممکن بود ولی ایده او در سراسر آمریکا معروف شد و سرمایه‌ کلانی را به سمت خودش جذب کرد. او با پولی که از سرمایه‌گذاران جدید به دست می‌آورد؛ سود سرمایه‌گذاران قدیمی را می‌پرداخت. در نهایت در کمتر از یک سال پروژه او از هم پاشید و نام او که قبلاً در سراسر آمریکا به نیکی یاد می‌شد؛ به کلاهبرداری معروف شد. اگرچه او بنیان‌گذار این نوع کلاهبرداری نبود ولی چون نام او در بین مردم آمریکا بسیار مشهور شد در نهایت این نوع کلاهبرداری را به اسم طرح پانزی ثبت کردند.

طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

در این بخش قصد داریم به این موضوع بپردازیم که پشت این پروژه‌ها چه می‌گذرد و طرح‌های پانزی چگونه کار می‌کنند. این طرح‌ها در ابتدا با فریب‌دادن حلقه کوچکی از سرمایه‌گذاران شروع می‌کنند و آن‌ها را با سود فوق‌العاده و با ریسک کم ترغیب می‌کنند. سرمایه‌گذاران هم پول خود را به امید این که این سرمایه قرار است سرمایه‌گذاری شود به آنها قرض می‌دهند.

درنتیجه کلاهبردار به دنبال سرمایه‌گذاران جدید می‌گردد و با جذب آن‌ها و دریافت سرمایه‌های جدید سود سرمایه‌گذاران قبلی را پرداخت می‌کند. در برخی از موارد این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری هم می‌کردند اما مسلماً سود پرداختی آن‌ها خیلی بیشتر از سودی است که دریافت می‌کردند.

طرح پانزی تا زمانی که سرمایه داشته باشد و هدفش برای سرمایه‌گذاران لو نرود در فعالیت می‌کنند ولی این چرخه نمی‌تواند زیاد دوام داشته باشد و روزی این پول تمام خواهد شد. در مثال شرکت برنی مدوف در سال 2008 سرمایه‌گذاران پوشان را درخواست کرده بودند که این شرکت باید حدود 7.1 میلیارد دلار می‌پرداخت در صورتی که دارایی برنی مدوف 300 تا 400 میلیون دلار بود. در کل دارایی روزی تمام خواهد شد زیرا پشتوانه‌ای برای آن وجود ندارد و سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است.

تشخیص طرح پانزی ‌

این طرح بعد از پانزی به پایان نرسید و پس از آن ادامه داشت و افراد زیادی راه او را ادامه دادند و از مردم کلاهبرداری کردند. نظیر آن می‌توان به برنالد مدوف در سال 2008 اشاره کرد. این نوع کلاهبرداری پس از این افراد نیز وجود خواهد داشت. با محبوب شدن ارزهای دیجیتال، شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال نیز طرح‌های کلاهبرداری مخصوص خودشان را پایه‌گذاری کرده‌اند. برای جلوگیری و تشخیص طرح پانزی باید با ترفندهایی که این شرکت‌ها برای گول زدن مردم استفاده می‌کنند در نظر داشت.

تعدادی از این ترفندها عبارت‌اند از:

• وعده تضمینی به سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری با ریسک کم مشکوک به نظر می‌رسد هر سرمایه‌گذاری با سود زیاد کم ریسک نیست و باید به وعده “سود تضمینی” شک کرد
• بازده ثابت و بالا بدون در نظر گرفتن شرایط پرتنش بازار
• شرکت‌های سرمایه‌گذاری که توسط نهاد معتبری تأیید نشده‌اند.
• طرح پانزی استراتژی سرمایه‌گذاری مخفی دارند (توضیحی برای استراتژی سرمایه‌گذاری و محلی که بر روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند ارائه نمی‌دهند)
• سخت بودن مراحل برداشت وجه مشکوک به نظر می‌آید. این مؤسسه‌ها با دادن وعده‌های بیشتر به کسانی که قصد برداشت پول دارند؛ سعی می‌کنند از این کار جلوگیری کنند و باید به این موضوع شک کرد.
• این شرکت‌ها از هر وعده نشدنی و دروغین و جذاب برای ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. در برخی از مواقع باید تصدیق حرف سرمایه‌گذاران را سنجید و با افراد متخصص درباره وعده‌های آن‌ها مشورت کرد.

تفاوت‌ طرح هرمی و پانزی

همان‌طور که گفته شد طرح پانزی با جذب سرمایه‌گذاران با استفاده از وعده‌های دروغین از آن‌ها کلاهبرداری می‌کنند. به این صورت که پول را از سرمایه‌گذاران جدید گرفته و آن را به‌عنوان سود به سرمایه‌گذاران قدیمی‌تر می‌پردازد. این طرح‌ها به علت سادگی در کار خیلی سریع پیشرفت می‌کنند و سرمایه کلانی را جذب می‌کنند. اما این سؤال پیش می‌آید که تفاوت طرح‌ هرمی و پانزی چیست؟

در طرح‌های کلاهبرداری هرمی تفاوت در پرداخت سود است. درواقع در این نوع کلاهبرداری‌ها در ازای معرفی افراد جدید به شما سود تعلق می‌گیرد. به این صورت که ثبت‌نام در این شرکت‌ها هزینه‌ای به همراه دارد و در نهایت با معرفی افراد جدید به شما بخشی از هزینه جهت سود پرداخت می‌شود. در کل هدف هر دو یکی است و تقریباً مشابه عمل می‌کنند.

نمونه‌ای از طرح پانزی و هرمی

برنی مدوف (Bernie Madoff): یک بروکر وال‌استریت بود که بعد از 20 سال فعالیت توسط شخصی به اسم هری مارکوپلوس (Harry Markopolos) اعلام شد که شرکت او طرح پانزی است. در نهایت او توانست میلیاردها دلار کلاهبرداری کند.

نمونه‌ای از طرح‌های هرمی می‌توان به یک شرکت انگلیسی اشاره کرد که حق عضویت 3000 پوندی می‌گرفت و در ازای دعوت چند نفر 20 هزار پوند پاداش می‌داد که در نهایت کلاهبردار شناخته شد.

طرح‌ پانزی در ارزهای دیجیتال

در خصوص ارز دیجیتال دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد به این صورت که برخی از افراد معتقد هستند که بیت‌کوین و ارز دیجیتال بزرگ‌ترین طرح پانزی تاریخ هستند. زیرا این پروژه‌ها تحت نظارت سازمانی نیستند و برخلاف پروژه‌های قبلی محدود به یک مکان خاص نیستند و کل جهان را در بر گرفته است.

همان‌طور که گاوراو مهتا (Gaurav Mehta) بنیان‌گذار Catax که یک پلتفرم مالی و حسابرسی ارزهای دیجیتال است؛ می‌گوید طرح پانزی ارز دیجیتال فراتر از یک کلاهبرداری معمولی عمل می‌کند. این طرح نه‌تنها از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری می‌کند بلکه با تصرف سیستم مالی کشورها به تضعیف دولت‌ها منجر می‌شوند.

حرف این دیدگاه‌های کاملاً منفی را نمی‌توان صد درصد رد کرد زیرا برخی از ارزهای دیجیتال کلاهبردار هستند. این ارزها به سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری وعده‌های سود زیاد می‌دهند و از شعارهای توخالی استفاده می‌کنند. برخی از این ارزهای به سرمایه‌گذاران وعده می‌دهند که در صورت سرمایه‌گذاری 1000 دلاری در عرض چند هفته سرمایه آن‌ها چندبرابر می‌شود. با شنیدن شعارهای این چنینی باید شک کرد که پای شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال در میان است.

اما به علت کلاهبردار بودن یک سری ارزهای دیجیتال، گفتن این موضوع که ارزهای دیجیتال کلاً پانزی هستند به‌شدت ناعادلانه است. زیرا برخلاف این نوع کلاهبرداری‌ها یک سری از ارزهای دیجیتال کاملاً شفاف عمل می‌کنند و به‌صورت غیرمتمرکز اطلاعات در دسترس همگان است. این نوع ارزها وعده‌های دروغین نظیر سرمایه‌گذاری بدون ریسک به سرمایه‌گذارانشان نداده‌اند. از این رو باید پانزی بودن یا نبودن یک ارز را می‌توان با تحقیق کردن درباره آن و تیم توسعه پشت آن متوجه شد.

آیا بیت‌کوین یک طرح پانزی است؟

علت این که ارز دیجیتال بیت‌کوین یک طرح پانزی شناخته می‌شود این است که ارزش آن را بازار تعیین می‌کند و خارج از این بازار ارزش ندارد و این مردم هستند که به بیت‌کوین ارزش می‌دهند. با توجه به موضوعات گفته شده بیت‌کوین به نظر یک طرح پانزی ارز دیجیتال است که قصد کلاهبرداری از مردم دارد. اگرچه بعضی افراد می‌گویند انرژی و ماینرهایی که وجود دارد به این ارز دیجیتال ارزش می‌دهد ولی اگر از فردا کسی بیت‌کوین نخرد ارزش آن از بین می‌رود و هر لحظه ممکن است شرایط تغییر کند.

برخلاف صحبت‌هایی که در پاراگراف قبل گفته شد بنا به دلایلی نمی‌توان به بیت‌کوین همانند یک طرح پانزی نگاه کرد. زیرا هدف این نوع کلاهبرداری‌ها پیشنهاد سود برای جذب سرمایه‌گذار است که بیت‌کوین هیچگاه چنین پیشنهادی به مشتریانش نداده است. همچنین این ارز متحمل ضررهای کلانی نیز شده است و سرمایه‌گذاران از این موضوع اطلاع دارند. از طرف دیگر فعالیت شرکت‌های پانزی اصلاً روشن نیست ولی فعالیت بیت‌کوین کاملاً واضح است و قیمت این ارز در همه زمان برای همه افراد کاملاً مشخص است.

معرفی بزرگ‌ترین ارزهای دیجیتال پانزی

در این بخش قصد داریم پنج پروژه ارز دیجیتال که طرح پانزی شناسایی شدند را معرفی کنیم که شما با طرز رفتار این سودجویان بیشتر آشنا شوید. همان‌طور که مشخص است کلاهبرداران در حوزه ارز دیجیتال تمامی ندارند و تنها راه جلوگیری از آنها شناسایی آنها قبل از سرمایه‌گذاری است. این پروژه‌ها به ترتیب بزرگی حجم کلاهبرداری مرتب شده‌اند.

وان کوین

وان کوین یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین کلاهبرداری‌ شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال بود که این کلاهبرداری از سال 2014 تا 2019 توانست سرمایه‌گذاران زیادی را جذب کند. در آن سال‌ها او خود را قاتل بیت‌کوین معرفی کرد. درواقع افراد با معرفی افراد جدید وان کوین دریافت می‌کردند اما مشکل این بود که این ارز بلاک‌چینی نداشت و افراد با سرمایه‌گذاری و معرفی افراد جدید درواقع یک سکه بی‌ارزش دریافت می‌کردند که درواقع دارایی دیجیتال به‌حساب نمی‌آمد.

علی‌رغم هشدار دولت درباره کلاهبرداری این ارز دیجیتال مردم باز هم برای به دست آوردن سود کلان روی این ارز سرمایه کردند؛ سرانجام این ارز با کلاهبرداری به‌اندازه 5.7 میلیارد دلار محو شد.

بیت کانکت (Bitconnect)

بیت کانکت طرح پانزی ارز دیجیتال بود که در سال 2016 معرفی شد. این ارز دیجیتال سود 40 درصد را به سرمایه‌گذاران نوید می‌داد. این ارز دیجیتال توسط توسعه‌دهندگان گمنامی به وجود آمد و توسط فردی به نام Satao Nakamoto رهبری می‌شد. سرمایه‌گذاران باید BCC را تهیه می‌کردند و آن را بر روی پلتفرم این ارز دیجیتال قفل می‌کردند و اجازه می‌دادند که این ارز از وجوه سرمایه‌گذاری شده استفاده کرده و کسب سود کند.

در نهایت دولت آمریکا این ارز را یک طرح پانزی اعلام کرد و از این ارز خواستند فعالیت خود را در سال 2018 متوقف کند و پس از آن ارزش این ارز 90 درصد افت کرد و سرمایه‌گذاران 3.5 میلیارد دلار از دست دادند.

پلاس توکن (PlusToken)

یکی از جدیدترین و بزرگ‌ترین شرکت‌های پانزی ارز دیجیتال است که تاکنون ثبت شده است. این ارز سرمایه‌گذاران را با وعده سودهای ماهیانه 10 تا 30 درصدی گول زد. این ارز موفق شد 3 میلیون کاربر جذب کنند که بیشتر آن‌ها در چین و کره جنوبی و ژاپن قرار داشتند. درنهایت با پیشرفت این کلاهبرداری، آنها وعده درآمد بیشتر را به کسانی که توکن این ارز را خریداری می‌کنند؛ دادند.

پس از مدتی کلاهبرداری آن‌ها آشکار شد و آن‌ها با پول مردم غیب شدند ولی دولت چین توانست برخی از این ارز‌ها را مصادره کند و برخی از این کلاهبرداران را در سال 2019 دستگیر کند.

گین بیت‌کوین (GainBitcoin)

این ارز دیجیتال با ایده راه‌حل استخراج ابری با هدف ایجاد سود ماهانه 10 درصد به بازار آمد. این طرح پانزی ارز دیجیتال به مدت 18 ماه در بازار فعالیت می‌کرد و توانست حدود 300 میلیون دلار سرمایه جذب کند که بیشتر سرمایه‌گذاران آن هندی بودند. در نهایت سرمایه‌گذاران متوجه شدند هیچ عملیات استخراج فیزیکی پشتوانه این پروژه به ظاهر پیچیده نبوده است. خوشبختانه متفکر پشت این طرح در سال 2018 دستگیر شد. او به کلاهبرداری از 8000 نفر محکوم شد. این پروژه به پایان رسید اما زیان شدید سرمایه‌گذاران جبران نشد.

ماینیگ مکس (Mining Max)

راهکار این ارز دیجیتال هم همانند ارز قبلی است. این پروژه نیز با وعده استخراج ابری سرمایه‌گذاران را مجاب به سرمایه‌گذاری کرد. او یکی سیستم استخراج چند ارزی را معرفی کرد که به ظاهر این سیستم بازدهی بالا داشت. این طرح پانزی توانست 18 هزار سرمایه‌گذار را از 50 کشور مختلف جذب کند و در مجموع چیزی حدود 250 میلیون دلار جمع‌آوری کرد. این پروژه نیز همانند دیگر طرح‌های کلاهبرداری بیشتر سرمایه جذب شده را صرف تبلیغات برای جذب بیشتر سرمایه‌گذار کرد و فقط 70 میلیون دلار آن را صرف هدف اصلی پروژه‌اش کرد.

این پروژه نیز همانند دیگر طرح‌های کلاهبرداری بسته شد و هنوز اعضای اصلی این تیم از جمله رهبر آن دستگیر نشده‌اند و سرمایه تعداد زیادی از مردم نابود شد. پس باید قبل از سرمایه‌گذاری به شدنی بودن پروژه توجه کرد و درباره پروژه رو روند پیشرفت آن تحقیق کرد.

چند روش کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال

 

نتیجه‌گیری

در این مقاله از آکادمی حامی سرمایه برگزار کننده دوره آموزش آنلاین ارز دیجیتال ،درباره کلاهبرداری طرح‌ پانزی توضیح دادیم و نحوه کلاهبرداری آنها را شرح دادیم. این افراد بیشتر بودجه خود را صرف تبلیغات می‌کنند و با وعده سودهای کلان و تضمینی مردم را جذب می‌کنند. آن‌ها سود افراد قدیمی‌تر را با پولی که از سرمایه‌گذاران جدید می‌گیرند؛ پرداخت می‌کنند و عملاً هیچ چیزی پشت این پروژه‌ها نیست. با ظهور ارزهای دیجیتال این پروژه‌های کلاهبرداری نیز خیلی راحت‌تر به کار خود ادامه می‌دهند و سرمایه خیلی زیادی از سراسر دنیا جذب می‌کنند پس شناسایی این پروژه‌ها ضروری است که در این مقاله مفصلاً به آن پرداخته شد.

source https://hamisarmaye.com/what-is-ponzi-scheme/